Ionica Smeets

Hoogleraar wetenschapscommunicatie – Universiteit Leiden

Hoe je kunt uitleggen hoe bizar veel varkens er alleen al in Nederland worden geslacht


‘Omdat de grote boze buitenwereld en alle idiote dingen die daarin gebeuren me ver boven het hoofd groeien, concentreer ik me de laatste tijd op één specifiek punt’, schreef Janneke Schotveld me. Janneke Schotveld! De auteur van hier in huis zeer geliefde boeken over bijvoorbeeld Superjuffie, de dappere ridster en Rotkat. Schotveld is bezig aan een nieuw boek over dat ene specifieke punt waarop zij zich de laatste tijd concentreert: varkens. Ze noemt ze ‘slimme, grappige, leergierige, schone en speelse dieren’. En Schotvelds vraag voor mij is: ‘Hoe ik kan uitleggen hoe bizar veel varkens er per dag alleen al in Nederland worden geslacht? Is er een vergelijking die inzicht geeft?’

Eerst maar de ruwe data: in 2024 werden volgens de cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek 13.860.400 varkens geslacht. Oftewel 366 dagen lang gemiddeld 37.870 varkens per dag. Waarmee kun je zo’n getal vergelijken? Het is ongeveer het aantal inwoners van een plaats als Landgraaf. En de dag daarna is dan bijvoorbeeld Edam-Volendam aan de beurt. En de dag daarna Hellendoorn.

Het zijn aantallen die je je bijna niet kunt voorstellen. Als al die varkens vanaf één plek met honderd dieren per vrachtwagen vervoerd worden naar het slachthuis, dan krijg je een kilometerslange stoet van 379 vrachtwagens. Of stel dat je al die 37.870 varkens op het strand in een lange rij achter elkaar zou zetten, steeds lieve snuit aan staart, dan komen ze van Hoek van Holland tot Noordwijk (en dit is nog een voorzichtige schatting met een lengte van 1 meter per varken).

Foto door Mathias Grischott op Unsplash

Vergelijkingen met tijd kunnen ook inzichtelijk zijn. Er zitten 86.400 seconden in een dag. Dus 37.870 geslachte varkens per dag komen neer op elke 2,3 seconden een dood varken. Reken maar uit hoeveel dat er zijn tijdens het lezen van deze column.

Maar misschien wil Schotveld wel beeldendere vergelijkingen. Een varken heeft iets minder dan 6 liter bloed. Daarmee kom je per dag op zo’n 221.540 liter bloed van geslachte dieren, genoeg om de complete buitenkant van honderd Witte Huizen rood verven met varkensbloed (hier zie ik nog wel wat praktische bezwaren). Na vier dagen slachten heb je genoeg bloed om er de Eiffeltoren mee te kunnen maken (qua hoeveelheid dan, ik zie hier ook nog wat praktische bezwaren).

Je kunt nog veel meer vergelijkingen maken, maar ik vrees dat het niet gaat helpen. Ik heb nog nooit iemand gesproken die vegetariër werd na het zien van getallen. Cijfers maken doorgaans weinig indruk, hoe goed je ze ook probeert uit te leggen.

Maar verhalen, die kunnen verandering brengen. Carolina Trujillo vertelde vorige week in Volkskrant Magazine dat zij na een kwartier kijken naar de documentaire Earthlings veganist was. Dieren eten van Jonathan Safran Foer heeft mij en vele anderen beïnvloed. Maar hoe maak je een verhaal dat mensen ook vrijwillig willen lezen? Gelukkig weet Janneke Schotveld dáár alles van, dus ik verheug me nu al op haar varkensboek.

Deze column verscheen op 27 juni 2025 in de Volkskrant.