Categorie: OCW

Oprichting Nationaal Expertisecentrum voor Wetenschap & Samenleving

In oktober 2022 startten Ionica Smeets en Alex Verkade als kwartiermakers voor het nieuwe nationale centrum voor wetenschapscommunicatie. In de voorbije maanden hebben zij het plan van aanpak voor het Nationaal Expertisecentrum voor Wetenschap & Samenleving (NEWS) uitgewerkt. Hierin leggen Alex en Ionica uit waarom het centrum noodzakelijk is, wat er beter zou kunnen in de huidige wetenschapscommunicatie, en op welke manier het centrum de wetenschap en samenleving beter kan verbinden. Minister Dijkgraaf van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) heeft aan de Tweede Kamer bekend gemaakt het advies te omarmen. Hiermee is officieel dat het centrum opgericht gaat worden.

Alex & Ionica overhandigen het plan van aanpak aan minister Dijkgraaf – Fotograaf: Roy Borghouts
Illustratie door Megan de Vos

In hun plan van aanpak bepleiten Alex en Ionica dat Nationaal Expertisecentrum Wetenschap & Samenleving moet werken als een katalysator in het bestaande veld. De missie van het centrum is om de wetenschap en samenleving met elkaar te verbinden door betere wetenschapscommunicatie. Het centrum zal streven naar een breder bereik in de samenleving, meer interactie en gelijkwaardige dialoog naast het zenden van informatie, meer aandacht voor methode en proces van wetenschap naast resultaten en meer doelmatigheid en impact van activiteiten. Zie ook het opiniestuk dat Alex en Ionica schreven voor NRC.

Het Nationaal Expertisecentrum voor Wetenschap & Samenleving wordt een onafhankelijke stichting en zal naar verwachting dit najaar van start gaan.

De aanwezigen bij de uitreiking van het Plan van Aanpak tijdens een sessie op de PCST Network-conferentie in Rotterdam – Fotograaf: Roy Borghouts

Ionica Smeets en Alex Verkade kwartiermakers nationaal centrum voor wetenschapscommunicatie

Minister Dijkgraaf (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) heeft Ionica Smeets en Alex Verkade aangesteld als kwartiermakers van een nieuw nationaal centrum voor wetenschapscommunicatie. Dit nieuwe centrum stimuleert het gesprek tussen wetenschappers en de samenleving en gaat expertise verzamelen en delen, om zo wetenschapscommunicatie doeltreffender te maken. Ionica Smeets en Alex Verkade zetten zich allebei al jaren in voor een nationaal centrum wetenschapscommunicatie.

Ionica Smeets is hoogleraar wetenschapscommunicatie aan de Universiteit Leiden en hoofd van de afdeling Science Communication & Society die de gelijknamige master-specialisatie verzorgt. Daarnaast doet ze aan wetenschapscommunicatie met columns, boeken en discussies in (sociale) media. Alex Verkade is MT-lid bij Regieorgaan SIA, dat kwaliteit en impact van praktijkgericht onderzoek stimuleert. Hij zet zich al zijn hele carrière in voorverbinding tussen onderzoek en samenleving en werkte ruim 20 jaar in de wetenschapscommunicatie, zowel in de praktijk als in het beleid.

Fundament
Minister Dijkgraaf heeft het nieuwe centrum voor wetenschapscommunicatie in mei van dit jaar in mei van dit jaar aangekondigd. De dialoog tussen de samenleving en wetenschap moet gehouden worden, daar ligt een rol voor de wetenschap. Maar minister Dijkgraaf wil ook dat we als land steviger staan voor de wetenschap en degenen die de wetenschap beoefenen. Hiervoor is een stevig fundament onder onze wetenschapscommunicatie nodig. Voor een goede verbinding tussen wetenschap en maatschappij is de dialoog namelijk essentieel. Wetenschapscommunicatie kan zorgen voor een gelijkwaardige dialoog op basis van begrip en vertrouwen. Onderzoek en het samenbrengen van kennis over effectieve manieren om dat gesprek te voeren zijn daarbij erg belangrijk. Ook hiervoor ziet de minister een rol voor het nieuwe centrum voor wetenschapscommunicatie.

Ionica Smeets en Alex Verkade zijn per 1 oktober aangesteld om het nieuw op te richten nationaal centrum op te gaan zetten. De minister gaf de 2 kwartiermakers de vrije opdracht mee om alle energie op het vlak van wetenschapscommunicatie te bundelen. Het doel: niet méér, maar betere wetenschapscommunicatie. Het centrum gaat niet bepalen wat goede wetenschap is en zal zelf ook niet communiceren over wetenschap, maar stimuleert het gesprek tussen wetenschappers en mensen in de samenleving. Smeets en Verkade presenteren de minister volgend voorjaar een blauwdruk voor het nieuwe centrum.

Uitwisselen expertise
Ionica Smeets: “Wetenschapscommunicatie gebeurt op zoveel plekken en in zoveel vormen. En zoveel mensen moeten daarbij elke keer opnieuw het wiel uitvinden. Er valt veel te winnen door expertise uit te wisselen.”

Alex Verkade: “Wetenschapscommunicatie is een belangrijk onderdeel van een grotere beweging naar meer open wetenschap, waar wetenschappers ook gewaardeerd worden voor hun inzet om in gesprek te gaan met de samenleving. Zo gaan wij als kwartiermakers ook te werk: in een open gesprek met het veld, in de breedste zin van het woord.”

Minister Dijkgraaf: “Met hun verschillende achtergronden, brede ervaring en grote netwerk zijn Ionica en Alex de ideale kwartiermakers. Ik waardeer het dat de Universiteit Leiden en SIA hen beschikbaar hebben gesteld om samen met het veld een kenniscentrum op te gaan zetten. Ionica en Alex vertegenwoordigen een schat aan kennis en connecties en ze zijn goed gepositioneerd om het brede vakgebied van wetenschapscommunicatie bij elkaar te brengen. Dat daaraan behoefte is, blijkt uit de vele positieve reacties op het initiatief voor een nationaal centrum. Die brede betrokkenheid geeft de noodzaak van samenwerken en kennisdeling weer.”