Ionica Smeets

Hoogleraar wetenschapscommunicatie – Universiteit Leiden

Een heerlijk project op YouTube: wat als een heleboel mensen een stukje van het grootste bekende priemgetal uitspreken?


Het begon allemaal met een video waarin de sprankelende wiskundige Ayliean zich afvraagt of het haalbaar is om het grootste bekende priemgetal uit te spreken voordat er een grotere wordt gevonden. Een priemgetal is een getal dat alleen deelbaar is door één en zichzelf en wiskundigen zijn dol op deze ‘primaire kleuren van de getallenwereld’, zoals Ayliean ze omschrijft. Euclides bewees meer dan tweeduizend jaar geleden al dat er oneindig veel priemgetallen zijn. Sindsdien jagen mensen op steeds grotere. Vorig jaar oktober werd het huidige record gevonden: een joekel van 41.024.320 cijfers.

Ayliean rekent uit hoelang het zou duren om dit getal uit te spreken. Als je twee cijfers per seconde zegt, ben je ruim 237 dagen non-stop bezig. Dat gaat natuurlijk niemand doen. Maar, vraagt Ayliean zich af, wat als we dit nu eens een gezamenlijk project maken? Wat als een heleboel mensen een klein stukje van dit enorme getal uitspreken?

Samen met collega’s Katie Steckles en Matthew Scroggs begon ze de website saytheprime.com. Daarop kan iedereen meedoen. Je meldt je aan, krijgt een stuk uit het priemgetal van 419 cijfers en maakt een filmpje waarin je die cijfers hardop zegt. En uiteindelijk komt in 97.911 video’s achter elkaar dat majestueuze priemgetal.

Er zijn al een paar honderd video’s gemaakt. Met allerlei mensen achter hun computer, een groep Britse kinderen in schooluniform die in koor voorleest, lievelingsboeken in beeld en een Duitse vader met twee kinderen die de slappe lach krijgen. Heerlijk is een YouTuber die onder de naam Woolly Benguin tientallen video’s maakte vanaf allerlei locaties, met als voorlopig hoogtepunt een persiflage op Donald Trump die zijn heffingen uitlegt, al mag die waarin Woolly Benguin een overhemd strijkt er ook zijn.

Youtuber Woolly Benguin

De teller staat op 0,285 procent van de benodigde video’s, dus er moeten er nog een heleboel bij. En niemand weet wat de deadline is. De vorige keer zat er zes jaar tussen twee gevonden priemrecords, maar het is volkomen onvoorspelbaar hoelang het deze keer zal duren.

Ik maakte dus maar snel een filmpje. Het leukste aan dit project vind ik de verwijzingen naar populaire cultuur en de kijkjes in allerlei gewone levens. Ik overwoog om in de eerste categorie een make-uptutorial te maken, dat leek me een heerlijke combinatie met honderden cijfers. Alleen wist ik niet hoe ik zo’n filmpje technisch voor elkaar moest krijgen, qua spiegel, licht en camera. Daarom koos ik voor een bakfilmpje, ook een populaire categorie op YouTube en bovendien iets dat we thuis bijna elke week doen. Uiteindelijk spoot mijn dochter minutenlang toefjes meringue op een bakplaat, terwijl ik honderden cijfers voorlas.

Maar er zijn dus nog heel wat filmpjes te gaan en nu hoop ik dat heel veel mensen die dit lezen ook een video willen maken voor saytheprime.com. U hoeft niets van wiskunde te snappen en u hoeft ook niet zelf in beeld. Al hoop ik zeer dat minstens een van u wél een make-uptutorial kan maken.

Deze column verscheen op 2 mei 2025 in de Volkskrant.